Hamide HANGÜL
Altın ithalatına geçen yıl ağustosta aylık 12 ton kota getirilirken, son dönemde altın kaçakçılığının da hortladığına işaret eden Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği (TÜİD) Başkanı Mustafa Kamar, altın takı üretmek için yurt içine 89 bin dolara satılan külçe altını, İtalya ve Dubai’deki üreticinin 84 bin dolara aldığını bildirdi.
Kendilerinin işlemek üzere altını rakip ülkelere göre 5 bin dolar pahalıya aldıklarına dikkati çeken Mustafa Kamar, “Önceden üreticilerimiz, atölyelerimiz üretime yetişemezdik. Şimdi, rakiplerimize göre pahalı kaldık ve altına ulaşıp işlemek, takı üretmek için 40 güne kadar bekliyoruz. O nedenle üreticiler işçi çıkarmaya başladı.
Altın takı üreticisinde yangın var. Çok ciddi müşteri kaybettik. Sektörümüzde 60 bin kişi istihdam ediliyor. Son 3 ayda 4-5 bin kişi işten çıkartıldı, yıl başından sonra 10 binlerce kişi için işten çıkartmalar başlar. O nedenle kota uygulamasının kaldırılmalı ve altın takı ihracatımızı da olumsuz etkileyen altın ithalatını kısıtlayan düzenlemeler de gözden geçirilmeli” çağrısında bulundu.
Altın takı ihracatı için ithalatın da zorunlu olduğunu, piyasada da rakamların belli olduğunu ve cari açığa ciddi etki edecek bir tonajları bulunmadığına işaret eden Mustafa Kamar, ekonomi yönetiminin cari açığı kapatmak için Ağustos 2023’te altına 12 ton kota getirdiğine işaret etti.
“Sorumlusu biz değiliz”
Söz konusu verilere baktıklarında altın ithalatında son beş yıldır büyük artış olduğuna işaret eden Kamar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak bu artışın sorumlusu biz değiliz. MB isabetli bir kararla son yıllarda agresif bir altın alım politikası izliyor. 2022’de 19 milyar do
dolarlık toplam altın ithalatının 8 milyar dolarlık kısmı, 2023’te ise 29 milyar dolarlık ithalatın 10 milyar dolarlık kısmını, MB yapmış. Ayrıca enflasyonist ortamda tasarrufları altında değerlendirme isteği ve jeopolitik riskler, hane halkının da altın talebini artırıyor. Mesela Darphane, 2022’de 60 ton altın işleyip 17 milyon adedin biraz üzerinde sarrafiye üretmiş. 2023’te ise 223,6 ton altın işlenerek 30,3 milyon adet sarrafiye üretildiğini görüyoruz.”
MB’nin aldığı, Darphane’nin işlediği altın miktarı artarken, üretim ve ihracata kullanılan altının azaldığını dile getiren Kamar, kota ve düzenlemenin etkisiyle ihracatın da gerilediğine işaret ederek, “2022’de 185,1 ton olan mücevher ihracatımız, 2023’te 173,3 tona geriledi.
Altın ihracatı yüzde 30 geriledi. Verilerden de anlaşılacağı gibi altın ithalatının artmasında üretici ve ihracatçının payı bulunmuyor. İhracatçının aldığı rakam yaklaşık 10 yıldır aynı rakamlarda. Bu da hep 7-8 milyar dolar aralığında. Öldük, bittik desek 9 milyar dolar. Bize 9 milyar dolar altın verin, biz size bunu ihraç edelim. Katma değerli olarak” ifadelerini kullandı.
Kaçakçılık 35 yıl sonra hortladı
Kota uygulaması nedeniyle KOBİ ölçeğindeki firmaların büyük mağduriyet yaşadığına işaret eden Kamar, “Sektöre kulak vermeden, aceleye getirilen kota uygulamasıyla imtiyazlı konuma gelen ve sayıları 10-15’i geçmeyen firmalara servet transferi başladı.
Altını uluslararası piyasaya göre yaklaşık 5 bin dolar daha pahalıya mal ettiğimiz için kaçakçılık 35 yıl sonra yeniden hortladı. Akla hayale gelmeyen altın kaçakçılığı haberleriyle karşılaşıyoruz. Kim olduğu belli olmayan kişilerin havalimanlarında, gümrüklerde boyunlarında, ellerinde aynı ebattaki altın ürünlerle geldiğini görüyoruz. Kaçakçılığın artması ve suistimaller nedeniyle ihracatçılar, gümrüklerde suçlu muamelesi görüyor, engellerle karşılaşıyor.”
“Müşteri kaybettik atölyelere kilit vuruldu”
Altın takı üretiminde zorlu mücadelelerle İtalya’dan aldıkları üretici liderliğini, Dubai’den de alınan ‘cash and carry’ (toptan satış) pazarını kaybettiklerini açıklayan Kamar, şunları söyledi: “Çok ciddi müşteri kaybettik. Avrupa başta olmak üzere müşterilerimiz , fiyat farkından dolayı İtalya ve Dubai’ye gidiyor.
Bu ülkelerde şimdi kuyruk oluyor. Üretim ve ihracatımız ciddi oranda geriledi. Mücevher ihracatını değer üzerinden değil, kilogram bazında değerlendiriyoruz. Üretimin ve ihracatın daralmasıyla çok sayıda atölye kapısına kilit vurdu. Kota öncesi, altın işleme atölyelerimiz 2-3 vardiya çalışırdı. Şimdi işçi çıkartmaya başladı. Sektörde sadece altın takı üreten 6 bin üretici var ve bu işletmelerde 60 bin kişi çalışıyor. Kalifiye elemanlarımızı kaybedersek bulamayız.”
“Fiyat farkının araştırılmasını isteyeceğiz”
Uluslararası piyasalara göre 5 bin dolar daha pahalıya aldıkları altındaki, yüksek fiyat farkının nereden kaynaklandığının araştırılması için resmi kurumlarla da temasa geçeceğini bildiren Mustafa Kamar, “BDDK ve Rekabet Kurumu’nun da bu işin araştırılması için yazı göndereceğiz” dedi .
Kaynak: Dünya Gazetesi
