ABD’de 60’ıncı Başkanlık Seçimi, Demokrat Joe Biden’ın yarıştan çekildiği, Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın iki suikast teşebbüsünden kurtulduğu bir kampanya döneminin ardından sandıklar kuruldu.

Amerikalılar oy pusulasında başkaca adaylar yer alsa da 5 Kasım’da Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçiler Parti’nin adayı Donald Trump arasında geçen yarışta oylarını kullandı. 82 milyon seçmen erken oy kullandı. Bugün de milyonlaca seçmen sandığa giderken tüm eyaletlerde oy kullanma işlemi sona erdi. Bazı eyaletlerde sonuç netleşirken oy sayım süreci devam ediyor.

ABD Başkanlık Seçimleri 2024’ten ilk sonuçlar geliyor… Dünyanın yakından takip ettiği ABD seçimlerinde yaşanan kritik gelişmeleri dakika dakika aktarıyoruz…

09:29:Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın önümüzdeki dakikalarda Florida’daki Palm Beach Kongre Merkezi’ndeki seçim izleme partisine katılması ve konuşma yapması bekleniyor.

09:18: Trump, Kuzey Carolina’nın ardından en kritik salıncak eyaletlerden biri olan Georgia’yı da kazandı. Oy sayımı 42 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 247, Harris 214 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandıkları (25) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, North Carolina, Georgia

Demokratların kazandığı eyaletler (17+1) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California, Oregon, New Mexico, Virginia, Hawaii, New Hampshire eyaletleri ve Washington D.C. bölgesi.

08:48: The Spectator Index: Mevcut sonuçlar göz önüne alındığında Harris’in zaferine giden gerçekçi bir yol yok.

08:46: Howard Üniversitesi’ndeki seçim izleme partisinde konuşan Harris kampanyasının eş başkanı Cedrid Richmond, Kamala Harris’in bugün bir konuşma gerçekleştirmeyeceğini, Demokrat Parti adayının yarın açıklama yapacağını duyurdu.

08:30: Donald Trump’ın seçim rüzgarlarını arkasına almasıyla Demokrat Parti adayı Kamala Harris’in de seçimi takip ettiği Howard Üniversitesi’nde moraller düşmeye başladı. Harris’in seçim gecesi partisinde toplanan destekçiler, Usher, Kendrick Lamar ve Beyoncé ile dans edip şarkılar söyleyerek saatlerce süren iyimserliğin ardından karamsarlığa teslim oldu.

08:15: Oy sayımı sürerken Cumhuriyetçi Parti’nin Senato’daki üstünlüğü ele geçirdiği hemen hemen kesinleşti.

08:01: Oy sayımı 40 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 230, Harris 209 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler (24) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, North Carolina.

Demokratların kazandığı eyaletler (16+1) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California, Oregon, New Mexico, Virginia, Hawaii eyaletleri ve Washington D.C. bölgesi.

08:00: North Carolina eyaletinin kazanıldığının açıklanmasından sonra, Trump’ın Florida’daki seçim karargahında sevinç çığlıkları ve “ABD” sloganları atıldı.

HATIRLATMA: ABD başkanlık seçimleriyle birlikte yapılan Kongre seçimlerinde Temsilciler Meclisi’ndeki 435 sandalyenin tamamı ile Senatodaki 100 sandalyenin 3’te 1’inin yeni sahibi belirlenecek. Oyların sayımı devam ederken, Temsilciler Meclisi ile Senato’daki yeni dağılımın nasıl olacağı merakla bekleniyor.

07:59: Projeksiyonlara göre 16 delegenin oyuyla Kuzey Carolina’yı Trump kazanıyor. 270 delege yolunda büyük avantaj sağlayan bu gelişme Donald Trump kampanyası için iyi haber ancak diğer salıncak eyaletlerin çoğu henüz netleşmedi. Demokrat aday Kamala Harris, Pas Kuşağı eyaletleri Wisconsin, Pennsylvania ve Michigan’ı kazanırsa ibreyi kendine çevirebilir.

07:55: Salıncak eyaletlerde son durum;

Eyalet Oy Sayımı (%) Trump (%) Harris (%)
Georgia 91 50,9 48,2
Kuzey Carolina 89 50,7 47,8
Pennsylvania 82 51,3 47,6
Wisconsin 70 50,7 47,7
Arizona 52 49,8 49,4
Michigan 40 51,3 47,0
Nevada 2 73,0 26,2

07:52: An itibarıyla NYT projeksiyonunda Donald Trump’ın başkanlık yarışından zafer ile ayrılma olasılığı %90’ı aştı. New York Times’ın tahminlerine göre yüzde 91 olasılıkla seçimi kazanması beklenen Trump 301, Demokrat aday Harris ise 237 delege kazanacak.

07:43: Donald Trump, seçimlerdeki “salıncak eyalet“lerden biri olan ve kampanyasının mutlaka kazanılması gereken bir eyalet olarak gördüğü Kuzey Carolina‘yı kazandı. An itibarıyla oy sayımı 39 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 230, Harris 205 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler (24) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, North Carolina

Demokratların kazandığı eyaletler (15+1) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California, Oregon, New Mexico, Virginia eyaletleri ve Washington D.C. bölgesi.

07:20: CNN’in projeksiyonuna göre; geçtiğimiz aylarda istifa eden New Jersey Senatörü Bob Menendez‘in yerini Demokrat aday Andy Kim kazanacak. Kim kazanması halinde ABD Senatosuna seçilen ilk Koreli Amerikalı olacak.

07:04:Rekabetin kızıştığı seçimlerde Alaska ve Hawaii dışındaki diğer tüm eyaletlerde seçim sandıkları kapandı.

07:02: Oy sayımı 35 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 214, Harris 179 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler (23) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho

Demokratların kazandığı eyaletler (12+1) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California eyaletleri ve Washington D.C. bölgesi.

06:43: The New York Times’ın tahminlerine göre seçimleri %86 ihtimalle Donald Trump kazanacak. NYT, Trump’ın 297, Harris’in 241 delegeye ulaşmasını bekleniyor.

06:32: Trump’ın sıkı destekçilerinden milyarder iş insanı Elon Musk, sosyal medya hesabından zafer paylaşımı yaptı. Musk sahibi olduğu X platformundan “Oyun, set, maç” mesajı paylaştı.

BİLGİ: Trump yarışı 06.30 itibarıyla önde götürüyor. Fakat seçimin sonuçlarında belirleyici olacak yedi eyalette sonuçlar netleşmedi. Bu eyaletlerin sandık sonuçlarında belirgin bir veri yok. Şu ana kadar adayların kazanmasının beklendiği eyaletlerde bir sürpriz yaşanmadı.

06:24: Başkanlık seçimlerinde ilk sonuçların kripto varlık dostu olarak görülen Cumhuriyetçi aday Donald Trump lehine şekillenmesi, Bitcoin‘de yeni rekor getirdi. Daha önceki rekor olan 73 bin 157 doları aşarak 74 bin doların üstüne çıkan Bitcoin tüm zamanların en yüksek seviyesinde.

06.21: Oy sayımı 31 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Cumhuriyetçi aday Trump toplam 198 delege kazanırken, Demokrat Kamala Harris ise 112 delegeye ulaştı.

Cumhuriyetçilerin kazandıkları eyaletler (20) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana.

Demokratların kazandıkları eyaletler (11): Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington D.C..

Senato Cumhuriyetçilere doğru…

06.15:CBS News, Cumhuriyetçi Tim Sheehy’nin Montana‘da Demokrat Senatör Jon Tester’ı yeneceğini tahmin ediyor. Bu sonuç Cumhuriyetçilere gecenin ikinci zaferini kazandıracak ve şu anda sahip oldukları sandalyeleri kaybetmedikleri takdirde Senato’da çoğunluğu ele geçirmelerini sağlayacaktır. Gecenin erken saatlerinde Cumhuriyetçi Jim Justice, Batı Virginia‘daki Senato yarışını kazandı.

06.05: The New York Times’ın tahmininde Trump’ın 291 delege kazanacağı, Harris’in 247 delegede kalacağı öngörülüyor. Trump’ın seçimi kazanma ihtimali ise an itibarıyla yüzde 75.

Trump 188 delegeye ulaştı

05.52: Oy sayımı 27 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Cumhuriyetçi aday Trump toplam 188 delege kazanırken, Demokrat Kamala Harris ise 99 delegede kalmaya devam etti.

Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler (18) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri.

Demokratların kazandığı eyaletler (9) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York.

05.20: Florida kürtaj haklarının garanti altına alınıp alınmayacağına yönelik oylamanın yapıldığı eyaletler arasında yer alıyordu. Projeksiyonlara göre, Florida’da kürtaj haklarının korunmasını öngören tedbir yeterli desteği alamadı.

05.13: Oy sayımı 26 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 177, Harris 99 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandıkları eyaletler: Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas.

Demokratların kazandıkları: Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York.

05.05: Üç salıncak eyalet Arizona, Michigan ve Wisconsin’ın da aralarında bulunduğu 15 eyalette daha sandıklar kapandı. 40 Seçiciler Kurulu üyesi bulunan Texas ile 28 delegesi bulunan New York’ta da oy verme işlemi sona erdi.

05.00: Salıncak eyaletlerden Kuzey Carolina’da oyların yüzde 26’sı sayıldı. Buna göre; Trump yüzde 53,7, Harris yüzde 45,1 bandında seyrediyor. Ancak bu sonuçlar henüz anlamlı bir veri olarak değerlendirilemez, hâlâ sayılacak daha çok oy ovar.

04.55: Edison Resarch’e göre salıncak eyaletlerden Georgia’da yüzde 61,7’si sayılan oylar üzerinden yapılan tahmine göre; Trump oyların yüzde 52,7’sini, Harris ise yüzde 46,7’sini alıyor.

NYT’nin ibresi Trump’a döndü

Saat 04.50 itibarıyla; The New York Times’ın seçim öncesi veri, şimdiye dek kullanılan oylara ve sabit kalacağı düşünülen oylara dayanarak hazırladığı tahmininde Trump seçimi kazanıyor. Trump’ın 281 delegeye ulaşması bekleniyor. Harris’in delege sayısı ise 257’de kalıyor.

04:45: The New York Times “Şu anda Harris’in ulusal halk oylamasındaki liderliğini 1 puanın biraz üzerinde tahmin ediyoruz. Bu, geceyi açtığımızdan biraz daha küçük ve neredeyse tamamen Trump’ın Florida’daki güçlü sonucuna atfedilebilir” değerlendirmesi yaptı.

04.40: CNN’in projeksiyonuna göre; Trump, Arkansas eyaletini de kazanıyor. An itibarıyla Trump’ın delege sayısı 105, Harris’in delege sayısı ise 27 olarak görülüyor.

04.30: Donald Trump Philadelphia merkezli Talk Radio 1210 WPHT’de yayınlanan Rich Zeoli Show programına katıldı. Trump, “Pennsylvania’yı kazanırsak tüm seçimi kazanacağız” diyerek Cumhuriyetçi Parti seçmenlerine “Sandıklardan ayrılmayın” çağrısı yaptı.

04.25: Oy sayımı 14 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 95, Harris 35 delege kazandı.

Cumhuriyetçilerin kazandıkları eyaletler: Indiana, Kentucky, Batı Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama.

Demokratların kazandıkları eyaletler: Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island.

04.10: Projeksiyonlara göre; 83 yaşındaki Vermont Senatörü Bernie Sanders’ın bağımsız olarak girdiği seçimlerde dördüncü dönem için yeniden seçileceği öngörülüyor.

BİLGİ: Amerikalılar bu seçimde sadece başkanı seçmiyor. Aynı zamanda Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleri belirlenecek. Bazı eyaletlerde kürtaj hakkının garanti altına alınıp alınmayacağı da oylanıyor.

04.00: CNN yayın kuruluşunun gerçekleştirdiği sandık çıkış anketine göre; Pennsylvania’da seçmenlerin üçte ikisi kürtajın çoğu durumda ya da her durumda yasal olması gerektiğini düşünüyor.

HATIRLATMA: 2020 seçimlerinde ‘salıncak eyaletleri’ kim, ne kadar oyla kazandı?

• Pennsylvania: Biden %49,85, Trump %48,69
• Michigan: Biden %50,62, Trump %47,84
• Wisconsin: Biden %49,45, Trump %48,82
• Georgia: Biden %49.47, Trump %49.24
• Kuzey Karolina: Trump %49,93, Biden %48,59
• Arizona: Biden %49,36, Trump %49,06
• Nevada: Biden %50.06, Trump %47.67

03.50: ABD’de başkanlık seçiminde, en kritik eyaletlerin başında gelen Pensylvania dahil 16 eyalette sandıklar kapandı. Pensylvania neden kilit önemde? Pennsylvania 2024 seçimlerinin en önemli ‘savaş alanı’ eyaleti. Hem Kamala Harris hem Donald Trump, eyaletin 19 Seçiciler Kurulu delegesini kendi zafer yolları için vazgeçmez görüyor..

03.30: Aralarında ‘salıncak eyalet’ olan ve seçimin sonuçlarında kritik önemdeki Kuzey Carolina dahil Ohio ve Batı Virginia’da sandıklar kapandı.

03.05: Kesin olmayan sonuçlara göre; beklentilere paralel olarak Trump, 19 Seçiciler Kurulu delegesine sahip Kentucky eyaletini; Harris, üç Seçiciler Kurulu üyesi bulunan Vermont eyaletini kazandı.

03.00: Altı eyalette daha sandıklar kapandı. Sandıkların kapandığı eyaletler arasında ‘salıncak eyalet’ olarak anılan Georgia da yer aldı.

02.30: Donald Trump, Philadelphia’da hile yapıldığını öne sürdü. Eyalet yetkilileri Trump’ın neden bahssettiğini anlamadıklarını açıkladı.

02.00: ABD’de ilk sandıklar, ilk sonuçlar Kentucky ve Indiana’dan ilk sonuçlar gelmeye başladı. İki eyalette de Trump’ın önde olduğu görülüyor.

ABD’de seçim sistemi nasıl işliyor?

ABD’de seçmenler doğrudan başkanı seçmiyor. Hatta halktan en çok oyu alan aday her zaman başkan olamıyor. Bunun son örneği Trump’ın 2016’da kazandığı başkanlık seçimlerinde yaşandı. Trump, Demokratların adayı Hillary Clinton’dan 3 milyon az olmasına rağmen Beyaz Saray biletini cebine koyabildi. Peki bu nasıl oldu, oluyor?

ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esasen destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. ABD’de 50 eyalet bulunuyor. Her eyalette nüfusla orantılı sayıda delegenin yer aldığı bir kurul oluşturuluyor. Seçiciler Kurulu (Electoral College) adı verilen bu kuruldaki delegeler ise ABD Başkanı’nı seçiyor. Bir eyalette en çok oyu alan aday, o eyalette tüm delegelerini kazanıyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre delege sayısı belirleniyor. Ülke genelinde 538 delege bulunuyor, 270 delegeyi toplayan aday ise başkan seçiliyor.

Yukarıda bahsedilen 50 eyaletin büyük kısmının siyasi çizgisi net. Yani hangi eyaletin hangi siyasi partinin adayını seçeceği belli. Bu yarışta seçimin kaderini belirleyecek olan yedi eyalet var. Bu eyaletler ve delege sayıları ise şöyle: Pennsylvania (19), Nevada (6), Wisconsin (10), Michigan (15), Kuzey Carolina (16), Georgia (16) ve Arizona (11).

Kaynak: Dünya Gazetesi