ABD’de 60’ıncı Başkanlık Seçimi, Demokrat Joe Biden’ın yarıştan çekildiği, Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın iki suikast teşebbüsünden kurtulduğu bir kampanya döneminin ardından sandıklar kuruldu.
Amerikalılar oy pusulasında başkaca adaylar yer alsa da 5 Kasım’da Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçiler Parti’nin adayı Donald Trump arasında geçen yarışta oylarını kullandı. 82 milyon seçmen erken oy kullandı. Bugün de milyonlaca seçmen sandığa giderken, ilk sandıklar Türkiye Saati İle (TSİ) 02.00’da kapanmaya başladı.
ABD Başkanlık Seçimleri 2024’ten ilk sonuçlar geliyor… Dünyanın yakından takip ettiği ABD seçimlerinde yaşanan kritik gelişmeleri dakika dakika aktarıyoruz…
06.04: The New York Times’ın tahmininde Trump’ın 291 delege kazanacağı, Harris’in 247 delegede kalacağı öngörülüyor. Trump’ın seçimi kazanma ihtimali ise an itibarıyla yüzde 75.
05.52: Resmi olmayan sonuçlara göre oy sayımı 27 eyalette tamamlandı. Buna göre Cumhuriyetçi aday Trump toplam 188 delege kazanırken, Demokrat Kamala Harris ise 99 delegede kalmaya devam etti.
Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler (18) : Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri.
Demokratların kazandığı eyaletler (9) : Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York.
05.20: Florida kürtaj haklarının garanti altına alınıp alınmayacağına yönelik oylamanın yapıldığı eyaletler arasında yer alıyordu. Projeksiyonlara göre, Florida’da kürtaj haklarının korunmasını öngören tedbir yeterli desteği alamadı.
05.13: Oy sayımı 26 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 177, Harris 99 delege kazandı.
Cumhuriyetçilerin kazandıkları eyaletler: Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas.
Demokratların kazandıkları: Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York.
05.05: Üç salıncak eyalet Arizona, Michigan ve Wisconsin’ın da aralarında bulunduğu 15 eyalette daha sandıklar kapandı. 40 Seçiciler Kurulu üyesi bulunan Texas ile 28 delegesi bulunan New York’ta da oy verme işlemi sona erdi.
05.00: Salıncak eyaletlerden Kuzey Carolina’da oyların yüzde 26’sı sayıldı. Buna göre; Trump yüzde 53,7, Harris yüzde 45,1 bandında seyrediyor. Ancak bu sonuçlar henüz anlamlı bir veri olarak değerlendirilemez, hâlâ sayılacak daha çok oy ovar.
04.55: Edison Resarch’e göre salıncak eyaletlerden Georgia’da yüzde 61,7’si sayılan oylar üzerinden yapılan tahmine göre; Trump oyların yüzde 52,7’sini, Harris ise yüzde 46,7’sini alıyor.
Saat 04.50 itibarıyla; The New York Times’ın seçim öncesi veri, şimdiye dek kullanılan oylara ve sabit kalacağı düşünülen oylara dayanarak hazırladığı tahmininde Trump seçimi kazanıyor. Trump’ın 279 delegeye ulaşması bekleniyor. Harris’in delege sayısı ise 259’da kalıyor. 04:45: The New York Times “Şu anda Harris’in ulusal halk oylamasındaki liderliğini 1 puanın biraz üzerinde tahmin ediyoruz. Bu, geceyi açtığımızdan biraz daha küçük ve neredeyse tamamen Trump’ın Florida’daki güçlü sonucuna atfedilebilir” değerlendirmesi yaptı.
04.40: CNN’in projeksiyonuna göre; Trump, Arkansas eyaletini de kazanıyor. An itibarıyla Trump’ın delege sayısı 105, Harris’in delege sayısı ise 27 olarak görülüyor.
04.30: Donald Trump Philadelphia merkezli Talk Radio 1210 WPHT’de yayınlanan Rich Zeoli Show programına katıldı. Trump, “Pennsylvania’yı kazanırsak tüm seçimi kazanacağız” diyerek Cumhuriyetçi Parti seçmenlerine “Sandıklardan ayrılmayın” çağrısı yaptı.
04.25: Oy sayımı 14 eyalette tamamlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre Trump 95, Harris 35 eyaleti kazandı.
Cumhuriyetçilerin kazandıkları eyaletler: Indiana, Kentucky, Batı Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama.
Demokratların kazandıkları eyaletler: Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island.
04.10: Projeksiyonlara göre; 83 yaşındaki Vermont Senatörü Bernie Sanders’ın bağımsız olarak girdiği seçimlerde dördüncü dönem için yeniden seçileceği öngörülüyor.
BİLGİ: Amerikalılar bu seçimde sadece başkanı seçmiyor. Aynı zamanda Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleri belirlenecek. Bazı eyaletlerde kürtaj hakkının garanti altına alınıp alınmayacağı da oylanıyor.
04.00: CNN yayın kuruluşunun gerçekleştirdiği sandık çıkış anketine göre; Pennsylvania’da seçmenlerin üçte ikisi kürtajın çoğu durumda ya da her durumda yasal olması gerektiğini düşünüyor.
HATIRLATMA: 2020 seçimlerinde ‘salıncak eyaletleri’ kim, ne kadar oyla kazandı?
• Pennsylvania: Biden %49,85, Trump %48,69
• Michigan: Biden %50,62, Trump %47,84
• Wisconsin: Biden %49,45, Trump %48,82
• Georgia: Biden %49.47, Trump %49.24
• Kuzey Karolina: Trump %49,93, Biden %48,59
• Arizona: Biden %49,36, Trump %49,06
• Nevada: Biden %50.06, Trump %47.67
03.50: ABD’de başkanlık seçiminde, en kritik eyaletlerin başında gelen Pensylvania dahil 16 eyalette sandıklar kapandı. Pensylvania neden kilit önemde? Pennsylvania 2024 seçimlerinin en önemli ‘savaş alanı’ eyaleti. Hem Kamala Harris hem Donald Trump, eyaletin 19 Seçiciler Kurulu delegesini kendi zafer yolları için vazgeçmez görüyor..
03.30: Aralarında ‘salıncak eyalet’ olan ve seçimin sonuçlarında kritik önemdeki Kuzey Carolina dahil Ohio ve Batı Virginia’da sandıklar kapandı.
03.05: Kesin olmayan sonuçlara göre; beklentilere paralel olarak Trump, 19 Seçiciler Kurulu delegesine sahip Kentucky eyaletini; Harris, üç Seçiciler Kurulu üyesi bulunan Vermont eyaletini kazandı.
03.00: Altı eyalette daha sandıklar kapandı. Sandıkların kapandığı eyaletler arasında ‘salıncak eyalet’ olarak anılan Georgia da yer aldı.
02.30: Donald Trump, Philadelphia’da hile yapıldığını öne sürdü. Eyalet yetkilileri Trump’ın neden bahssettiğini anlamadıklarını açıkladı.
02.00: ABD’de ilk sandıklar, ilk sonuçlar Kentucky ve Indiana’dan ilk sonuçlar gelmeye başladı. İki eyalette de Trump’ın önde olduğu görülüyor.
ABD’de seçim sistemi nasıl işliyor?
ABD’de seçmenler doğrudan başkanı seçmiyor. Hatta halktan en çok oyu alan aday her zaman başkan olamıyor. Bunun son örneği Trump’ın 2016’da kazandığı başkanlık seçimlerinde yaşandı. Trump, Demokratların adayı Hillary Clinton’dan 3 milyon az olmasına rağmen Beyaz Saray biletini cebine koyabildi. Peki bu nasıl oldu, oluyor?
ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esasen destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. ABD’de 50 eyalet bulunuyor. Her eyalette nüfusla orantılı sayıda delegenin yer aldığı bir kurul oluşturuluyor. Seçiciler Kurulu (Electoral College) adı verilen bu kuruldaki delegeler ise ABD Başkanı’nı seçiyor. Bir eyalette en çok oyu alan aday, o eyalette tüm delegelerini kazanıyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre delege sayısı belirleniyor. Ülke genelinde 538 delege bulunuyor, 270 delegeyi toplayan aday ise başkan seçiliyor.
Yukarıda bahsedilen 50 eyaletin büyük kısmının siyasi çizgisi net. Yani hangi eyaletin hangi siyasi partinin adayını seçeceği belli. Bu yarışta seçimin kaderini belirleyecek olan yedi eyalet var. Bu eyaletler ve delege sayıları ise şöyle: Pennsylvania (19), Nevada (6), Wisconsin (10), Michigan (15), Kuzey Carolina (16), Georgia (16) ve Arizona (11).
Kaynak: Dünya Gazetesi
