Recep ERÇİN
Suudi Arabistan vizyon projelerle ülkeyi baştan sona değiştirmeyi hedefliyor. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın 2017’deki hamlesinden bu yana ülke modernleşme yolunda ilerliyor.
Geçen haftalarda Riyad’a seyahat ettiğimde bunun canlı tanığı oldum. Riyad çevresine baktığınızda yüzlerce kule vincinin oluşturduğu görüntü insanı ürpertiyor. Prens Selman, 2017’de prensler, bakanlar ve zengin iş adamlarını gözaltına aldırıp lüks bir otele kapatmış ve hepsini yolsuzlukla suçlamıştı. Aylarca gözaltında tutulanların bir kısmı daha sonra serbest bırakıldı.
Prens Selman’ın bu kimselerden Batı bankalarındaki varlıklarını ülkeye getirmelerini istediği yazıldı. Fakat yüzlerce milyar dolardan sadece birkaç milyar dolar ülkeye geldi. Petrol çağı bitip veri çağı başlarken Prens Selman ülkeyi dönüştürmek için gerekli kaynağı bu yolla elde etmeyi amaçladı. Prens Selman’a Batı’dan şöyle bir teklif geldiği rivayet ediliyor: “Paralar bizde kalsın. Sen bizim şirketlerimizle ülkeyi dönüştürmek için projeler üret. Senin paranla sana ucuz kredi açalım. Hem para katlansın hem ekonomi büyüsün.”
IC, Limak, Tekfen, Kuzu, Mapa, Kolin…
Veliaht Prens bu teklifi kabul etmiş olacak ki ülke 2017’den bu yana vizyon projelerle de dünyanın gündemine gelir oldu. Öğrendiğimize göre Prens Selman’ın ülkeyi çağdaşlaştırma adımları ülkedeki radikal güç odaklarının pek hoşuna gitmiyor.
Buna karşın gücü elinde bulunduran Veliaht Prens’in, ABD’de Donald Trump’ın 2025’te göreve başlaması ile gücünü pekiştirerek yoluna devam edeceği belirtiliyor. Peki, Arap Yarımadası’ndaki bu trilyonluk pastadan Türkler ne pay alabilecek? Türkiye ve Suudi Arabistan ile normalleşen siyasi ilişkiler sayesinde heyetlerin ardı arkası kesilmedi. Suudiler çok kalabalık gruplarla gelip gidiyorlar.
En son Neom’un Baş Yatırım Direktörü Dr. Manar Al Moneef, Boğaziçi Zirvesi’ne konuşmacı olarak katıldı. Türkiye Müteahhitler Birliği de Suudi Arabistan’daki projelerle yakından ilgili. Nitekim Suudi pazarından pay alan Türkiye’nin önde gelen müteahhitlik firmalarından bazıları şöyle: “IC Holding: Köprü ve havalimanı”, “Kuzu: Emlak ve su işleri”, “Limak: Havalimanı, teleferik”, “Mapa: Yol, “Kolin: Hastane ve yol”, “Tekfen: Enerji projeleri.”
Politika olmazsa herkes kendi göbeğini keser
Riyad dönüşü bir araya geldiğimiz Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) PPP Komitesi Başkanı ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi (KÖİ Merkezi) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eyüp Vural Aydın, Türk firmalarının Suudi Arabistan pazarına tek başlarına girmek yerine küresel şirketlerle işbirliği yapmalarını veya Batılı firmaların aldıkları projelerde yer almalarını tavsiye ediyor. Nedeni ise basit. Neticede Suudi Arabistan bir Ortadoğu ülkesi ve her an her şeyin olabileceği bir coğrafyada. İkinci bir Libya vakası yaşanmaması için Dr. Aydın, bu pazardaki fırsatı değerlendirirken mutlaka büyük firmalarla yol almak gerektiğini vurguluyor.
Arap Yarımadası’ndaki dönüşümden pay almak için bir devlet politikasına ihtiyaç olduğunu belirten Dr. Aydın, “Yoksa Suudi Arabistan’da herkes kendi göbeğini kendi kesecek gibi. Trump’ın gelmesi ile Arabistan’da yatırım hızlanacak. Trump’ın zafer kutlamasında solunda sohbet ettiği kişi Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu Başkanı Yasir Al-Rumayyan’dı. Küresel sermayenin oraya gelmesi için ABD desteğine ihtiyaç var. Trump döneminde tutulan küreyi hatırlayın…” diye konuştu.
Fransızlar, Amerikalılar ve Avusturyalılar sahada
Suudi Arabistan Ulusal Özelleştirme ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi (NCP) Danışma Kurulu’nda da yer alan Eyüp Vural Aydın, “Neom’u yaptın ama oraya vatandaşı getirecek şeyi yapmazsan olmaz. Yapamıyorlar değil. 20 yıldır bu işin içindeyim. Günlerce projelere çalışıyorum. Çok detaylı çalışıyorlar. İkonik projeleri geçin sahada başka projeler var. Fransa 2 bin, Avusturya 4 bin, ABD’yi bilmiyoruz bile. Çok daha kalabalık ekiplerle orada. Proje dizayn ediyorlar. Bunun inşaat kısmı da gelecek. Orada vinçleri gördünüz sahada çok iş var” ifadelerini kullandı.
‘Ukrayna için hazırlanın’ mesajı
Türkiye’nin gündeminde KÖİ modeli ile yapılabilecek dev altyapı projeleri olmadığını altyapı yatırımlarının büyük ölçüde tamamlandığını belirten Dr. Eyüp Vural Aydın, Türk firmalarının Türki Cumhuriyetler’deki altyapı işlerine de yöneldiğini anlattı. Trump’ın gelmesiyle artık bitmesi beklenen Ukrayna Savaşı sonrası 15 yıllık yeniden inşa sürecinde ilk aşamada 100 milyar dolarlık proje çıkacağını kaydeden Dr. Aydın, “Japonya ve Güney Kore, Ukrayna’yı bize soruyor. Suudi Arabistan pazarında rakiplerimiz çok ama Ukrayna’da öyle değil. Projeleri Batılı firmalar alsa da iş yapmaya gelince mecburen bizim şirketleri davet edecekler” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Dünya Gazetesi
